Egzema, to ostry lub przewlekły stan zapalny wierzchnich warstw skóry. Powoduje swędzenie, pieczenie, suchość, grudki, pęcherzyki, strupy, a skóra jest bardziej podatna na uszkodzenia. Występuje w każdym wieku, a wywołują ją różne czynniki. Jak skutecznie walczyć z egzemą, by pozbyć się dokuczliwych objawów?
Egzema to choroba dermatologiczna, która występuje jako różne typy zmian skórnych, doprowadzające do stanu zapalnego skóry (inaczej: wyprysk). Pod pojęciem egzemy nie kryje się zatem konkretna jednostka chorobowa, lecz zespół objawów nieinfekcyjnych zmian skóry, którym towarzyszy stan zapalny skóry. Egzema może mieć podłoże alergiczne (egzogenne) lub niealergiczne (endogenne). Mają na to wpływ geny człowieka – jego układ immunologiczny może nieprawidłowo zareagować na najmniejszą nawet dawkę alergenu czy substancji drażniącej. W konsekwencji nawet krótki taki kontakt ze skórą może spowodować stan zapalny skóry i inne nieprzyjemne dolegliwości. Egzema jest przypadłością przewlekłą, co oznacza, że skóra może zaostrzać się i ponownie wyciszać w różnych okresach leczenia. Ma to również swoje dalsze konsekwencje – osoby chorujące na egzemę mogą mieć także problemy społeczne i psychiczne, spowodowane: złym wyglądem skóry, unikaniem spotkań towarzyskich, ciągłą walką z chorobą i uciążliwymi objawami.
Niestety przyczyny egzemy nie są do końca zbadane. Stwierdzono jednak, że o jej rozwoju decydować będą czynniki wewnętrzne oraz zewnętrzne, dlatego też wyróżnia się dwa typy egzemy:
– egzema endogenna – jej rozwój wynika z predyspozycji genetycznych, charakteryzujących się zaburzoną i osłabioną pracą układu immunologicznego;
– egzema egzogenna – spowodowana kontaktem fizycznym (inaczej: egzema kontaktowa) z alergenem lub substancją drażniącą, który wywołuje reakcje alergiczną skóry lub stan zapalny. W codziennym życiu egzemę mogą wywołać m.in.: żywność, kosmetyki, mydła, leki, odzież syntetyczna, metalowe paski przy zegarku, rozpuszczalniki, lakiery, płyny do dezynfekcji, nawozy albo pestycydy.
Objawy egzemy mogą się nasilać również w okresie nadmiernego stresu i zmian hormonalnych. Na egzemę chorują głównie osoby dorosłe. U dzieci egzema zazwyczaj przybiera formę atopowego zapalenia skóry (AZS). Na pojawienie się egzemy u dziecka ma wpływ również to, czy któreś z rodziców cierpi na atopię (egzemę), wtedy istnieje 50% szans, że dziecko również będzie na nią chorowało. Jeśli oboje rodziców chorują, ryzyko znacząco wzrasta.
Egzema nie jest chorobą zakaźną – jest to potwierdzone. Kontakt z osobą chorą nie jest w żaden sposób niebezpieczny i nie spowoduje zarażenia się. Przez stan zapalny skóry, pęknięcia i wysięki, może być jednak odebrana całkiem odwrotnie. Niestety osoby chorujące na egzemę są często odtrącane i wykluczane przez osoby zdrowe, które nie rozumieją czym jest ta choroba. Takie zachowanie może wpływać bardzo negatywnie na ich zdrowie psychiczne i relacje społeczne.
Rozwój egzemy można podzielić na trzy fazy:
1. faza ostra – silny zaczerwienienie, pojawiające się nawet do kilku godzin od kontaktu z alergenem, obrzęk skóry, widoczne pęcherzyki wypełnione ropną treścią, które z czasem pękają;
2. faza podostra – skóra zaczyna się złuszczać, powstają strupki na rumieniu;
3. faza przewlekła – przerost naskórka, silne złuszczenie skóry i dokuczliwy świąd, którego konsekwencją jest drapanie, a to z kolei może doprowadzić do rozwoju wtórnego zakażenia.
Egzema może pojawić się na całym ciele, ale najczęściej pokazuje się na skórze twarzy, powiekach oraz w okolicach łokci, kolan, karku, szyi, stopach i dłoniach. Nie u każdej osoby występują takie same sygnały świadczące o egzemie. Różnice te dotyczą miejsca wyprysku, jego nasilenia oraz wieku chorującego.
Najczęstsze postaci egzemy:
– Wyprysk kontaktowy – Pojawia się w wyniku kontaktu skóry z alergenem albo substancją drażniącą. Może mieć charakter niealergiczny (skóra jest podrażniona) lub alergiczny (reakcja alergiczna skóry). W pierwszej kolejności pojawia się rumień z czerwonymi grudkami, krostkami, które przekształcają się w pęcherzyki. Po ich pęknięciu dochodzi do ubytków w skórze, które zlewają się w większe wykwity. Pod wpływam zakażenia bakteriami, na powierzchni skóry może tworzyć się wydzielina, która zasychając przyjmie formę szarożółtawych strupów. Pojawia się wtedy również obrzęk skóry i tkanki podskórnej.
– Wyprysk atopowy (inaczej Atopowe Zapalenie Skóry – AZS)- spowodowane genetyczną skłonnością organizmu, wywołane czynnikami zewnętrznymi lub bez ich udziału. Wygląd zmian skóry wygląda podobnie jak w przypadku wyprysku kontaktowego. Najczęściej pojawia się u niemowląt, jednak w większości przypadków znika do 12 roku życia.
– Wyprysk łojotokowy (inaczej Łojotokowe Zapalenie Skóry – ŁZS) – spowodowany nadmiernym wydzielaniem łoju przez skórę. Ta zmiana charakteryzuje się zaczerwienieniem oraz łuszczącymi się, żółto-brązowymi lub łososiowymi plamami. Zazwyczaj takie wypryski łojotokowe pojawiają się na owłosionej skórze głowy i na twarzy oraz w zgięciach i stawach – wszędzie tam, gdzie skóra zawiera dużo gruczołów łojowych.
– Rumieniowe plamy z tendencją do złuszczania i liszajowacenia skóry.
– Przebarwienia i odbarwienia, zgrubienie i zmniejszenie sprężystości skóry – konsekwencja dłuższej walki z chorobą.
– Silny świąd spowodowany ciągłym podrażnieniem, suchością, pękaniem skóry i powstającymi ranami.
– Egzema dłoni – to odmiana egzemy, którą charakteryzuje się jako chorobę zawodową (inaczej: wyprysk zawodowy). Najbardziej narażone są na nią osoby, które ze względu na pracę mają stały kontakt z różnymi drażniącymi substancjami. Do takich grup należą np. kosmetyczki, fryzjerzy, osoby sprzątające, osoby zmywające naczynia, pracownicy służby zdrowia i opieki medycznej, rolnicy, pracownicy budowlani czy floryści.
– Wypryski podudzi – osoby, które mają żylaki, często skarżą się na egzemę właśnie na podudziach, a występujące stany zapalne skóry sprzyjają również powstaniu owrzodzeniom. Te objawy występują najczęściej u starszych osób.
– Wyprysk pieniążkowaty (mikrobowy) – zmiany skórne przyjmują kształt okrągły, wyraźnie odgraniczony od zdrowej skóry. Zazwyczaj jego pojawienie się sygnalizuje zapalenie skóry powiązane z infekcjami bakteryjnymi lub grzybiczymi. Częściej pojawia się u osób starszych na podudziach, tułowiu i rękach.
– Wyprysk potnicowy – występuje wyłącznie na dłoniach i stopach. Jak nazwa wskazuje, zmiana charakteryzuje się pęcherzami wypełnionymi płynem, mogą być one twarde, o napiętej powierzchni. Charakterystyczny jest także uporczywy świąd.
– Innymi objawami egzemy mogą być także: wyprysk fotoalergiczny i modzelowaty.
Egzema jest chorobą przewlekłą, oznacza to, że objawy mogą utrzymywać się nawet przez wiele lat, w tym z okresami nawrotów i remisji. Uznaje się, że egzemę można „zaleczyć”, doprowadzić do wyciszenia choroby, lecz z pewnym prawdopodobieństwem, że za jakiś czas będzie mogła powrócić.
Leczenie egzemy zależy od jej rodzaju i występujących objawów, dlatego powinno przebiegać pod okiem dermatologa, często we współpracy z alergologiem. Ich rola polega na prawidłowym określeniu formy egzemy oraz zdefiniowaniu co jest jej przyczyną, dzięki temu będą mogli zalecić odpowiednie środki farmakologiczne i rodzaje terapii. Najważniejszym elementem w leczeniu jest zidentyfikowanie czynnika, który wywołuje stan zapalny. Eliminacja kontaktu między nim a skórą jest najskuteczniejszą metodą, która wpływa na poprawę stanu. W zależności od jego rodzaju, dobiera się odpowiednio strategię leczenia oraz profilaktykę. W jednym przypadku będą to testy alergiczne i dobór odpowiedniej diety, w innym przypadku unikanie konkretnych detergentów, a w kolejnym zmiana doboru tkanin noszonych ubrań.
Chorujący na egzemę wymieniają stres, jako najczęstszy czynnik zaostrzający zmiany zapalne. W takiej sytuacji warto spróbować technik relaksacyjnych. Nie jest to typowe leczenie, lecz ograniczenie stresu w codziennym życiu. Poleca się jogę, medytację, tai-chi, ćwiczenia oddechowe albo biofeedback. Do ograniczenia stresu nada się także muzykoterapia i wizualizacje. Nabyte umiejętności radzenia sobie ze stresem mogą przynieść bardzo korzystne skutki w dalszym leczeniu egzemy, nie tylko na stan skóry, ale również na kondycję fizyczną i psychiczną człowieka. W walce z egzemą warto również wspomóc organizm od środka – konsultacje z dietetykiem mogą pomóc przygotować jadłospis, który nie tylko wyeliminuje alergeny, ale także będzie wzbogacony o witaminy i minerały, które korzystnie wpływają na stan skóry (np. kwasy omega-3, witaminy A, E i D albo probiotyki). W każdej diecie należy zadbać o odpowiednią ilość wypijanej wody (średnio 2 litry dziennie), tym bardziej jest to istotne w przypadku osoby chorej na egzemę. Należy nie pomijać tej prozaicznej, mogło by się wydawać, czynności.
Leczenie chorób przewlekłych wymaga mnóstwa czasu i cierpliwości. Aby wspomóc skórę w walce z egzemą warto wprowadzić odpowiednie zmiany również w jej pielęgnacji. Bardzo często za przyśpieszenie leczenia i lepsze rezultaty odpowiadają dobrze dobrane kosmetyki, które nie tylko pielęgnują i koją podrażnioną skórę, ale wspomagają funkcje barierowe skóry i chronią przed uszkodzeniami podczas codziennych czynności.
Na co zwrócić uwagę i o czym pamiętać podczas pielęgnacji skóry z egzemą?
– Do codziennej higieny i pielęgnacji szukaj takich kosmetyków, które zapobiegną utracie wilgoci z naskórka, odbudują płaszcz lipidowy naskórka i dogłębnie nawilżą. Mogą to być kremy, olejki, emulsje do mycia czy balsamy zawierające emolienty i naturalne oleje. Powinny być to hipoalergiczne produkty dla skóry wrażliwej, najlepiej o prostych składach, bez potencjalnych alergenów. Unikaj mocno aromatyzowanych produktów, które też mogą wywołać reakcję alergiczną.
– Biorąc kąpiel lub prysznic, nie myj się dłużej niż 10 minut, unikaj też gorącej wody – może zniszczyć warstwę ochronną skóry i ją wysuszyć. Osuszając ciało ręcznikiem, rób to delikatnie, bez agresywnego pocierania, które może podrażnić skórę.
– Słońce nie sprzyja stanom zapalnym skóry – przed wyjściem na zewnątrz pamiętaj o użyciu produktu z wysokim filtrem UV. Długie przebywanie na słońcu bez ochrony może spowodować poparzenie i uszkodzenie skóry. Na tę okoliczność najlepiej stosować kremy, balsamy albo mgiełki z filtrem mineralnym, chemicznym albo mieszanym SPF 50+. Miej również na uwadze, że nie tylko w lato jesteśmy narażeni na szkodliwe promieniowanie UV, więc taki produkt z filtrem powinien towarzyszyć Ci przez cały rok.
– Tkaniny, które dotykają naszą skórę mają również wielkie znaczenie. Osobom bardzo wrażliwym zaleca się wybieranie ubrań z przewiewnej i delikatnej bawełny. Odradza się natomiast materiały syntetyczne i wełnę, które mogą spowodować reakcje alergiczne. Obecnie na rynku można znaleźć odzież np. do spania, przeznaczoną specjalnie dla atopików. Jest to jedwab wysokooczyszczony, który ma właściwości antybakteryjne. Jest on niezwykle delikatny dla podrażnionej skóry. Takie rozwiązanie ogranicza drapanie skóry, przyśpiesza jej regenerację, ale również wspomaga wchłanianie leków miejscowych i kosmetyków.
– Im mniej chemii, tym lepiej. Zmień środki czystości na hipoalergiczne i naturalne, np. proszek do prania, płyn do płukania czy płyn do mycia naczyń.
eeny meeny jest marką
